Verslag excursie december 2024

door Jankie van Soest- Runge

“In de ban van de Middeleeuwen” in het Catharijneconvent.

Een prachtige excursie op 20-12-24.

Wij werden in twee groepen verdeeld en kwamen in mooi verlichte zalen met schilderijen, beelden en altaarstukken. Sprankelende kleuren, schitterende goudverf, minutieus geschilderde scènes. Het zijn meesterwerken uit: 1. Kasteel de Haar, 2. Kasteel Huis Bergh en 3. Museum Catharijneconvent. De verzamelaars van deze topkunstwerken zijn:

1. Het steenrijke en flamboyante echtpaar Etienne baron van Zuylen (1860-1934), Nederlands- Belgische bankier, zakenman, filantroop, ruiter en autoliefhebber, Hélene van Zuylen- De Rothschild (1863-1947), Frans schrijfster en autocoureur.
2. De Twentse industrieel (textiel, cultuur, natuur,) Jan Herman van Heek (1873-1957)
3. Gerard vaan Heukelum ( 1834-1910), priester, vroom katholiek, genaamd de “kunstpaus” en grondlegger van wat later Museum Catharijneconvent zou worden.

Volgens hem weerspiegelde de Middeleeuwse kunst (periode 13de t/m 16de eeuw) het ware katholieke geloof en de allerhoogste schoonheid. De verbinding tussen deze drie was het rooms-katholiek geloof. Zij hadden een hang naar de Middeleeuwse kunst, die religieus getint was.

Wij kregen heel veel informatie over bepaalde schilderijen en altaarstukken, de symboliek, de verf die bestond uit eierdooier en pigmenten, de grapjes in een schilderij (een ‘selfie’). De Reformatie heeft een grote rol gespeeld, de zestiende-eeuwse kerkscheuring. In de negentiende eeuw kwam door de kunst een herbeleving van het R.K. geloof.

Foto: De werkkamer van Van Heek.

Na de gezellig en lekkere lunch, kregen wij een uitleg over de Napolitaanse kerststal. De allereerste kersstal. In de kerstnacht van 1223 herdacht Franciscus in het klooster van Greccio de geboorte van Christus door in een grot een ‘levende’ kerststal te bouwen. Franciscus beoogde de behoeftige en armoedige omstandigheden waaronder Jezus was geboren te laten beleven, maar daar hadden de rijke Napolitanen geen boodschap aan. Voor hun kerststal schakelden zij barok-kunstenaars in voor de (handgemaakte) beelden en het decor. Het decor is rotsachtig met wel 700 figuren. Niet alleen het kerstverhaal wordt uitgebeeld maar ook het dagelijks leven in Napels in de 18de eeuw. Dit is in de ene vitrine.

In de andere vitrine wordt het dagelijks leven van de 18 en 19e eeuw in Utrecht uitgebeeld. Het kerstverhaal onder de Domtoren, de wolk met engelen, de Winkel van Sinkel (de vroegere Vlaer en Kól bank), de werfkelders, de Sonnenborgh, de bloemenmarkt, het oudste huisje, zelfs muizen en een muizenval.. Het is zo’n bijzonder schouwspel! Je raakt niet uitgekeken. En heel fijn, de mensen naast mij vertellen elke keer wat er te zien is.

P.S. Ik heb uren op internet gelezen over bijzonderheden over het museum, de kerk, de figuren enz. enz. Heel leuk en informatief! Er valt zoveel over te vertellen. Dit is maar een zeer onvolledig verhaaltje. Volgend jaar hoop ik weer te gaan! En mijn dank voor alle vrijwilligers van KUBES, voor het vele werk dat jullie voor ons doen!