Excursie ‘De bewogen geschiedenis van de fiets’, woensdag 29 januari 2025

door Esther Feldman

Gelukkig horen bij het nieuwe jaar naast nieuwe voornemens ook oude tradities. Voor mij is de maandelijkse excursie van KUBES daar een van. Met een groep van ongeveer 20 personen gingen we vanaf station Dieren via een park op weg naar de Oranjerie.

Excursieleider Hennie Jensen vertelde over de rijke dame die het park had gesticht. Ze was niet godsdienstig en lette ondanks haar rijkdom op de kleintjes. Zo verhuisde ze van slaapkamer omdat ze vanuit haar raam zicht had op de straatlantaarn, wat haar elektriciteit bespaarde. We hebben nog een mooi standbeeld van de dame gezien. Ik vond dat ze best een wilskrachtige kin had.

In de Oranjerie genoten we van een heerlijk verzorgde lunch, uitstekend geserveerd door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Onder het eten waren er gezellige gesprekken over onder andere het beeldhouwweekend van KUBES. Na het eten begon de eigenlijke excursie: de Gazellefabriek. Naast deze fabriek is een museum en een Experience centre, waar je de nieuwste Gazelle fietsen kan uitproberen.

Geschiedenis

Gazelle is van oudsher een familiebedrijf dat door 2 vrienden is gesticht. De fiets was aanvankelijk een vervoermiddel voor de rijken. Later werd hij ook gebruikt door postbeambten en politie. De vrienden wilden dit handige transportmiddel ook toegankelijk maken voor het klootjesvolk, wat rond 1920 gebeurde. Ze lieten zich voor de naam van de fabriek inspireren door het sierlijke hert, de Gazelle die ze wel eens op de Veluwe hadden gezien. Rudolf Arentsen en Willem Kölling, zo heetten de vrienden, hadden hun eigen specialiteit, waarbij Rudolph de techneut was en Willem de man van de Public Relations.

Door toenemende concurrentie en prijsstijgingen kon het bedrijf vanaf ongeveer de jaren 70 niet langer in de familie blijven. Na wat moeizame jaren krabbelde Gazelle weer overeind en deed haar naam weer eer aan door mooie sierlijke fietsen te ontwikkelen, met steeds lichter materiaal. Inmiddels heeft ze zich toegelegd op het produceren van voornamelijk e-bike stadsfietsen en produceert zo'n 270.000 fietsen per jaar.

Willem huurde kunstenaar Ko Doncker in die een grappige strip van Pietje Pelle op zijn Gazelle introduceerde, die allerlei grappige avonturen beleefde op zijn fiets. Verder waren er prachtige tekeningen te zien van André Vlaanderen, die veel advertenties en posters ontwierp voor Gazelle.

Fabriekshal

We konden via een looppad over de fabriekshal uitkijken. Eerst zagen we de lakhal. De frames worden netjes gesorteerd per merk en type de lakstraat ingereden, waar ze worden voorzien van laklagen. In de rest van de fabriekshal werden de onderdelen gemonteerd en uiteindelijk op de frames gezet.

Museum

In het Gazelle museum heb ik 2 hele bijzondere fietsen gezien. De Hoge Bi, had een zeer hoge opstap, een groot voorwiel en een klein achterwiel, voor respectievelijk snelheid en wendbaarheid. De fiets had nog geen kettingkast en de trappers zijn gemonteerd op het voorwiel. Ik denk dat ik er al heel snel af gevallen zou zijn, of misschien was ik er zelfs nog niet opgeklommen. Het vergt ook nogal anticipatie op verkeer omdat je er niet zo snel op en af kunt. Niet handig voor de huidige telefoonjunkies.

Ook heb ik nog een Loopfiets gezien waar het stuur behoorlijk wat lager zat dan het zadel, wat me niet zo lekker lijkt lopen.

Ik vond het een zeer geslaagde excursie waar we veel dingen konden aanraken die je normaal niet zo snel ziet. Ook was er nog ruim voldoende tijd om bij te praten met mensen.