Verslag tastworkshop Rijksmuseum: Glasobjecten

8 november 2023
Door Angelique Ten Holter

Na succesvolle workshops over porselein, had het Rijksmuseum weer iets bijzonders voor ons in petto. Een lezing annex tastworkshop over glasobjecten door de eeuwen heen.

Op een regenachtige woensdagmiddag togen we met de trein naar Amersfoort Vathorst om dit te gaan beleven. Ook nu weer werden we – dat wil zeggen drie mensen met visuele beperking, drie begeleiders, een geleidehond en excursieleider Trudi- gastvrij onthaald in CCNL. Dat is een enorm en zwaar bewaakt gebouw nabij station Vathorst. In deze moderne vesting bevinden zich rond het half miljoen museale objecten in depot, afkomstig van vier Nederlandse musea. Het complex is zo groot, dat je een halve kilometer onderweg bent als je er omheen loopt. Het ligt flink boven NAP, zodat de objecten optimaal voor volgende generaties kunnen worden geconserveerd en gerestaureerd. Na koffie met stroopwafel, kort voorstelrondje en uitleg over het gebouw, liepen we naar de workshopruimte. Daar waren tafels opgesteld in U-vorm, met op elke tafel een laag zacht plastic en een kussen gevuld met bolletjes. Dit alles om de unieke en kwetsbare glasobjecten veilig te stellen. Conservator Maartje vertelde over het proces van glas maken, de verschillende technieken en de landen van herkomst. Ondertussen voegde de fotograaf zich bij ons. Met handschoenen aan en met de grootste voorzichtigheid legde Daan, medewerker van CCNL, de kostbare objecten op de kussens. We begonnen veilig, met enkele replica’s van drinkglazen uit de Gouden eeuw. Omdat men destijds geneigd was om vette dingen met de blote vingers te eten, waren deze glazen uitgevoerd met een stevig profiel op het vast te houden gedeelte.

Daarna begon het echt serieuze werk; kostbare originelen uit het depot. Glas uit Italië, Frankrijk, de Bohemen, Duitsland en Nederland passeerde de revue. Hierbij werden handschoentjes gebruikt en mochten we de glazen ook niet meer zelf omdraaien, maar deed Daan dat voor ons. Het was mooi om te zien hoe hij haast teder elk object oppakte, aanreikte en weer terugbracht naar de doos waar het uit was gekomen. Sommige glazen waren dan ook erg fragiel. Andere objecten waren zeer waardevolle unica. Met name een drinkglas uit Italië met Murano glas deed mijn mond openvallen van verwondering. Zo prachtig verfijnd! Maar ook een soort vaas met gravures en een heuse lens erin, deed mij versteld staan. Door de lens zag je vanaf de andere kant van de vaas het jachttafereel in het klein, dat je aan de ene kant van de vaas in reliëf had kunnen bewonderen. Echt een ingenieuze vondst met een soort kijkdoos-achtig effect. Hierbij waren mooie heldere kleuren glas gebruikt. Ook een loodzware karaf uit de Bohemen kwam voorbij, een echt sierobject van kristal. Iets totaal anders waren art deco schaaltjes van een eeuw oud van een beroemde Franse glaskunstenaar. We stelden honderduit vragen over signatuur, gebruik, techniek, vindplaats en nog veel meer. En Maartje beantwoordde onze vragen onvermoeibaar. Al met al vond ik, als groot glaskunst liefhebber, het weer een onvergetelijke middag. Ik kan deze excursie dan ook van harte aanbevelen voor hen die het hebben moeten missen op 8 november